Landspítalinn er í miklum vandræðum vegna manneklu enda er fjöldi stöðugilda ómannaður og spítalann vantar sérstaklega sjúkraliða
Landspítalinn á í miklum vandræðum vegna manneklu og álags, og þá er fjöldi stöðugilda ómannaður og sérstaklega vantar sjúkraliða.
Margir sem eru búsettir á Íslandi og líka ferðamenn sem koma hingað kannast við að þurfa að bíða klukkustundum saman eftir því að fá þjónustu á slysadeild eða sjúkrahúsi.

Staðan á Landspítala er grafalvarleg og mikil mannekla - sem þýðir löng bið - sem þar ríkir og er biðin lengri en venjulega og álagið eykst sem því nemur og var það þó alveg nóg að mati flestra ef ekki allra.
Komið er á daginn að alls voru á fjórða hundrað stöður sjúkraliða ómannaðar á LSH í fyrra og endurnýjun í stéttinni er langt frá því að vera næg.

Landspítalinn hefur lengi verið undirmannaður, en sjaldan eins og nú líkt og segir í úttekt Ríkisendurskoðunar á spítalanum, mönnun hans sem og flæði sjúklinga.
Kemur á daginn að sjúklingum er leita þangað fjölgar mikið en starfsfólki sem og rúmum á legudeildum fækkar, og það er ákveðið vandamál.
Landspítalinn glímir við manneklu eins og fram hefur komið, en 50 stöðugildi hjúkrunarfræðinga, 30 stöðugildi lækna, 14 stöðugildi ljósmæðra og um það bil 380 stöðugildi sjúkraliða voru ómönnuð í fyrra.
Stór hluti þeirra sjúkraliða sem nú eru starfandi, eitthvað um 40%, mun eldast úr starfi á næstu 15 árum, en meðalaldur sjúkraliða er um það bil 49 ár.
Blasir því við alvarlegur skortur, sem gerist á þeim sama tíma og búast má við að öldruðum fjölgi um 40% á næstu árum, hrjáir Landspítalann og honum bráðvantar að fá sjúkraliða.
Sjúkraliðafélag Íslands er vel meðvitað um stöðuna og segir á heimasíðu félagsins að „Ríkisendurskoðun hefur nú opinberað það sem sjúkraliðar hafa lengi varað við. Að mönnun stéttarinnar á Landspítalanum er í algjöru lágmarki og þróunin stefnir að óbreyttu í kerfishrun.“

Sandra B Franks formaður Sjúkraliðafélags Íslands.
Fjallað er um skýrsluna á vef sjúkraliða og þar segir að „samkvæmt nýju skýrslunni um Mönnun og flæði sjúklinga á Landspítala kemur fram að árið 2024 voru heil 379 stöðugildi sjúkraliða ómönnuð, aðeins 52% af áætlaðri mönnun var í raun fyllt. Það þarf ekki sérfræðing til að sjá að þetta er neyðarástand.“
Sjúkraliðar telja sig vera vannýtta fagstétt í kerfinu og er meðalaldur sjúkraliða hærri en hjá öðrum heilbrigðisstéttum og einungis 29% er í fullu starfi á spítalanum en á sama tíma fjölgar útgefnum starfsleyfum, en þeir skila sér ekki í störfin á Landspítala:
„Við höfum ítrekað bent á þetta, og núna hefur Ríkisendurskoðun staðfest það sem við höfum bent á. Sjúkraliðar eru kerfisbundið hunsaðir og vannýttir, þrátt fyrir að bera mikla ábyrgð og sinna störfum sínum af fagmennsku,“ segir Sandra B. Franks, sem er formaður Sjúkraliðafélags Íslands.
Hún segir einnig að Landspítalinn kjósi ófaglært starfsfólk fram yfir menntaða sjúkraliða og að staðan á bráða- og lyflækningasviði sé grafalvarleg:
„Þar vantaði 177 sjúkraliða í stöður, en á sama tíma voru 174 ófaglærðir starfsmenn umfram áætlun. Þetta er óneitanlega skýrt merki um að Landspítalinn velur að treysta á ófaglært starfsfólk í stað þess að byggja upp fagmenntaða heilbrigðisstétt með framtíðarsýn og ábyrgð“ og að hennar mati er Þetta „ekki fagleg stefna, heldur stjórnunarleg undanbrögð.“

Kemur fram í máli Söndru að „Ríkisendurskoðun lætur engan vafa liggja á því að Landspítalinn þurfi að bregðast við nú þegar“ og að í „skýrslunni er skýrt kveðið á um að grípa þurfi til markvissra aðgerða“ ætli spítalinn sér að snúa þessari þróun við. „Þar segir meðal annars að tryggja verði raunhæfar starfsþróunarleiðir fyrir sjúkraliða og bæta nýliðun, meðal annars með öflugu samstarfi við menntastofnanir. Þá sé nauðsynlegt að nýta menntun og hæfni sjúkraliða í samræmi við breyttar reglugerðir um réttindi þeirra, og að viðurkenna verði faglegt hlutverk þeirra innan hjúkrunarteyma, í stað þess að reiða sig áfram á ófaglært starfsfólk.“

Sandra segir að þetta sé „ekki ný sjónarmið, heldur þau sömu sem sjúkraliðastéttin hefur endurtekið bent á í mörg ár. Nauðsynlegt er að tryggja framtíð sjúkraliða innan heilbrigðiskerfisins og þessi staða er ekki aðeins ófagleg heldur kerfisbundin vanvirðing við heilbrigðisstétt sem hefur menntun, hæfni og lögverndað hlutverk innan heilbrigðisþjónustunnar.“
Sandra segir það sýna svart á hvítu að „vilji Landspítalans til að byggja upp stöðugildi sjúkraliða er lítill sem enginn.“
Sjúkraliðafélagið hefur lýst yfir vilja sínum til að vinna með spítalanum að því að snúa þessari þróun við, en a- sögn Söndru hefur þeim vilja að mestu verið „mætt með þögn, tregðu og aðgerðaleysi. Skýrslan frá Ríkisendurskoðun dregur fram skýra ábendingu um að Landspítali verði að setja sér markmið um að fjölga sjúkraliðum, hvetja ófaglært starfsfólk til að fara í nám, og tryggja að þeir sem ljúka sjúkraliðanámi fái tækifæri til að starfa í faginu.“
Hun segir að „Sjúkraliðafélagið hefur talað fyrir því að sjúkraliðar starfi í samræmi við sína menntun“ og bent á að ekki er nóg að gefa út starfsleyfi, „heldur þurfi líka að vera raunveruleg starfsþróun og raunverulegur framgangur í starfi, þannig að fólk velji sjúkraliða að ævistarfi.“
Komment